1 χρόνος Δ.Ν.Τ. - Σε απόγνωση οι Έλληνες. Ζητείται ελπίδα!

Έρευνα – Άρθρο: Μαρία Τσέγκα

   Ήταν πριν από ένα χρόνο, το Μάιο του 2010, όταν η Ελληνική Κυβέρνηση προσέφυγε στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ζητώντας την αρωγή του για την οικονομική διάσωση και ανάπτυξη της χώρας. Είχαν προηγηθεί, αμέτρητα σενάρια -με ευρωπαϊκή, αμερικανική, αλλά και ελληνική προέλευση- για το ενδεχόμενο πτώχευσης της Ελλάδας, που είχαν «στρώσει το χαλί» για να υποδεχθούμε ως μόνη σωτήρια λύση το Δ.Ν.Τ.

          Τα σενάρια πτώχευσης, συνόδευαν οι ξέφρενες κούρσες των spreads και η ασταμάτητη κινητικότητα των ξένων χρηματιστηριακών επενδυτών, που δημιουργούσαν έντονο κινδυνολογικό κλίμα και αβέβαιο «αύριο» για τη χώρα μας. Πριν δηλαδή στραφεί η κυβέρνηση Παπανδρέου να ζητήσει τη «σωτήρια παρέμβαση» του –αμερικανικής έδρας- Δ.Ν.Τ, είχαν φροντίσει οι –επίσης αμερικανικής έδρας- εταιρείες Morgan Stanley και JP Morgan με τις μεθοδευμένες τους κινήσεις, να πανικοβάλουν την αγορά και να προκαλέσουν ντόμινο αρνητικών συνεπειών σε ότι σχετιζόταν, στις διεθνής χρηματιστηριακές αγορές, με την Ελλάδα. 

   Στις 9 Μαΐου 2010, το Διοικητικό Συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ενέκρινε μία τριετή Διευθέτηση Ετοιμότητας Διάθεσης ύψους 26,4 εκατομμυρίων μονάδων Ειδικού Δικαιώματος Ανάληψης (δηλαδή 30 δισεκατομμύρια Ευρώ) προς την Ελλάδα. Ο Διευθυντής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος Καν δήλωσε εκείνη την ημέρα: «Η Ελληνική Κυβέρνηση σχεδίασε ένα τολμηρό πακέτο πολιτικής για να αντιμετωπίσει την εθνική οικονομική κρίση. Τα μέτρα για τη δημοσιονομική πολιτική και για την ανάπτυξη είναι τα δύο κύρια σκέλη του κυβερνητικού προγράμματος. Συγκεκριμένα, στοχεύει στο συνδυασμό της περικοπής των δαπανών και στην αύξηση των εσόδων.». Ο φόβος όμως, τότε, των ελλήνων πολιτών για το τι πραγματικά θα φέρει αυτή η περικοπή δαπανών και η αύξηση εσόδων, δεν ήταν τίποτα μπροστά σε αυτά που έγιναν τον πρώτο χρόνο του Δ.Ν.Τ. στην Ελλάδα.

   Ραγδαία αύξηση των απολύσεων, χιλιάδες λουκέτα σε επιχειρήσεις, στασιμότητα στην αγορά ακινήτων, οικογενειάρχες σε απόγνωση, απλήρωτα δάνεια και λογαριασμοί ΔΕΚΟ, είναι μερικές από τις πρώτες συνέπειες που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν οι Έλληνες ύστερα από την άφιξη του Δ.Ν.Τ. Και αυτά ήταν μόνο η αρχή, αφού ήδη το Δ.Ν.Τ. έχει προτείνει στην ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει σε εκατοντάδες απολύσεις προσωπικού στο Δημόσιο, στην κατάργηση φοροαπαλλαγών, στην περαιτέρω αύξηση του ΦΠΑ, στη μείωση του αφορολογήτου στις αγοραπωλησίες ακινήτων, στην πλήρη απελευθέρωση των εργασιακών σχέσεων και στην περικοπή του 14ου μισθού. Το αύριο λοιπόν, φαντάζει ακόμα πιο δυσοίωνο. Γι’αυτό είναι επιτακτική όσο ποτέ η αλλαγή πολιτικής. Η Ελλάδα χρειάζεται νέα πολιτική που θα έχει ως μόνο γνώμονα, το συμφέρον της πατρίδας.

Γιατί να υπακούσουμε στις … συμβουλές του Δ.Ν.Τ.;

Εύλογα οι πολίτες αναρωτιούνται γιατί η κυβέρνηση υποχρεούται να υπακούσει και να υλοποιήσει τις συμβουλές -που στην πραγματικότητα είναι εντολές- του Δ.Ν.Τ. Η απάντηση είναι στην ίδια τη συμφωνία που υπογράψαμε όταν ζητήσαμε τη βοήθειά τους. Όταν μια χώρα προβαίνει σε δανεισμό από το ΔΝΤ, «η κυβέρνησή της συμφωνεί να προσαρμόσει την οικονομική πολιτική της προκειμένου να ξεπεράσει τα προβλήματα τα οποία οδήγησαν αρχικά στην αναζήτηση χρηματοδοτικής ενίσχυσης από τη διεθνή κοινότητα». Με άλλα λόγια, το Δ.Ν.Τ. απαιτεί να υλοποιηθούν οι προτάσεις του, ώστε με αυτόν τον τρόπο να εξασφαλίσει πως το δανειζόμενο κράτος θα ξεπεράσει την κρίση και θα αποπληρώσει τελικά το Ταμείο.

Τι είναι το Δ.Ν.Τ.;

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (διεθνής ονομασία IMF), είναι ένας διεθνής οργανισμός ο οποίος επιβλέπει το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα παρακολουθώντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τα ισοζύγια πληρωμών και προσφέρει οικονομική και τεχνική βοήθεια όταν του ζητηθεί.

Το ΔΝΤ ιδρύθηκε στις 27 Δεκεμβρίου του 1945 στις ΗΠΑ κατόπιν συνομολόγησης 39 Χωρών που είχαν συμβάλει στο 80% του κεφαλαίου. Έδρα του Οργανισμού ορίσθηκε η Ουάσιγκτον ως πρωτεύουσα της χώρας με το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής και σήμερα κυβερνάται και ελέγχεται από τις 186 κυβερνήσεις των κρατών-μελών, τα οποία προέρχονται σχεδόν από κάθε άκρη της γης

Πόσα χρήματα διαχειρίζεται το Δ.Ν.Τ.;

Στις 28 Φεβρουαρίου 2010 οι συνολικές ποσοστώσεις του ΔΝΤ ανέρχονταν στα 333 δισεκατομμύρια δολάρια Η.Π.Α., ενώ οι πρόσθετοι διαθέσιμοι ή δεσμευμένοι πόροι είναι 600 δισεκατομμύρια δολάρια Η.Π.Α. Οι πόροι του ΔΝΤ παρέχονται από τα κράτη-μέλη του, κυρίως μέσω καταβολής ποσοστώσεων, που αντικατοπτρίζουν ευρέως το οικονομικό μέγεθος κάθε κράτους. Οι ετήσιες δαπάνες λειτουργίας του Ταμείου καλύπτονται κυρίως από τη διαφορά μεταξύ της είσπραξης τόκων και της καταβολής τόκων, ωστόσο τα κράτη-μέλη συμφώνησαν πρόσφατα να υιοθετήσουν ένα νέο μοντέλο εισοδήματος που βασίζεται σε μια σειρά εισοδηματικών πηγών που ταιριάζουν περισσότερο στις ποικίλες δραστηριότητες του Ταμείου.

Ποιοι ελέγχουν το Δ.Ν.Τ., που ήρθε για να μας … ελέγξει;

Το ΔΝΤ υπόκειται στον έλεγχο των κυβερνήσεων των κρατών-μελών του. Στην κορυφή της οργανωτικής δομής του βρίσκεται το Συμβούλιο των Διοικητών, που απαρτίζεται από έναν Διοικητή από κάθε κράτος-μέλος. Όλοι οι Διοικητές συνεδριάζουν μία φορά ετησίως στις Ετήσιες Συνελεύσεις του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Είκοσι τέσσερις από τους Διοικητές συμμετέχουν στη Διεθνή Νομισματική και Οικονομική Επιτροπή (ΔΝΟΕ) και συνεδριάζουν τουλάχιστον δύο φορές ετησίως. Οι καθημερινές εργασίες του ΔΝΤ πραγματοποιούνται από το 24μελές Διοικητικό Συμβούλιό του. Ο Διευθύνων Σύμβουλος είναι ο επικεφαλής του προσωπικού του ΔΝΤ και Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου. Το έργο του Διευθύνοντος Συμβούλου βοηθούν τρεις Αναπληρωτές Διευθύνοντες Σύμβουλοι.

Από τον ερχόμενο Ιούνιο, επικεφαλής του ΔΝΤ είναι πολύ πιθανόν να αναλάβει ο πρώην τσάρος της τουρκικής οικονομίας, Κεμάλ Ντερβίς, ο οποίος έχει δηλώσει ότι ενδιαφέρεται για τη συγκεκριμένη θέση και ήδη έχει βρει πολλούς υποστηρικτές.

Γιατί δίνει δάνεια το Δ.Ν.Τ. και ποιοι οι όροι χορήγησής τους;

Το 2008 ολοκληρώθηκαν διαβουλεύσεις για επιτήρηση σε 177 χώρες! Και αυτό γιατί μία από τις κυριότερες ευθύνες του ΔΝΤ είναι η παροχή δανείων σε κράτη - μέλη που αντιμετωπίζουν προβλήματα ισολογισμού πληρωμών. Αυτή η οικονομική βοήθεια επιτρέπει σε χώρες να αποκαταστήσουν τα διεθνή τους αποθεματικά, να σταθεροποιήσουν το νόμισμά τους, να συνεχίσουν την πληρωμή των εισαγωγών τους, καθώς και να αποκαταστήσουν τις συνθήκες για ισχυρή οικονομική ανάπτυξη ενώ παράλληλα δρομολογούν πρακτικές για να διορθώσουν τα υποθάλπτοντα προβλήματα. Σε αντίθεση με τις αναπτυξιακές τράπεζες, το ΔΝΤ δεν παρέχει δάνεια για συγκεκριμένα έργα.

Όταν μια χώρα μέλος ζητήσει δάνειο από το ΔΝΤ, το δάνειο παρέχεται συνήθως κατόπιν «διευθέτησης» που, όταν χρειάζεται, μπορεί να ορίζει συγκεκριμένες πολιτικές και μέτρα που η χώρα συμφωνεί να εφαρμόσει προκειμένου να επιλύσει το πρόβλημα του ισολογισμού των πληρωμών της. Το οικονομικό πρόγραμμα που χαράσσεται μέσα στο πλαίσιο της συμφωνίας δημιουργείται από τη χώρα μέλος σε συνεργασία με το ΔΝΤ και παρουσιάζεται στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ με τη μορφή Επιστολής Δήλωσης Προθέσεων. Όταν η συμφωνία εγκριθεί από το Συμβούλιο, το δάνειο συνήθως παρέχεται σε σταδιακές δόσεις κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του προγράμματος.

Οι Έλληνες του Δ.Ν.Τ

Όπως όλα τα κράτη –μέλη του Δ.Ν.Τ., έτσι και η Ελλάδα έχει εκπρόσωπο στο Ταμείο, ο οποίος ορίζεται και παύεται από τον εκάστοτε Υπουργό Οικονομικών. Σήμερα, ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Δ.Ν.Τ. είναι ο πρώην Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Καθηγητής κ. Παναγιώτης Ρουμελιώτης, ο οποίος μάλιστα αναλαμβάνει και τη θέση του Αναπληρωτή Εκτελεστικού Διευθυντή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Στην ίδια θέση έχουν τοποθετηθεί, ο πρώην πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΟΠΑΠ κ. Χρήστος Χατζηεμμανουήλ και η κ. Μιράντα Ξαφά.

   Τον Ιούνιο αλλάζει η σύνθεση του Δ.Ν.Τ. Για τη θέση του επικεφαλής του οργανισμού έχει ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον ο πρώην τσάρος της τουρκικής οικονομίας, Κεμάλ Ντερβίς. Οι υποστηρικτές στην πρόθεσή του είναι ήδη πολλοί, μεταξύ αυτών και η Γερμανία, γι’ αυτό και από κάποιους θεωρείτε βέβαιο πως θα αναλάβει τελικά τη συγκεκριμένη θέση.  

   Ο Κεμάλ Ντερβίς, εβραιο-ολλανδικής καταγωγής, κλήθηκε το 2001 να εγκαταλείψει την θέση του αντιπροέδρου της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσιγκτον και να αναλάβει εσπευσμένως την διάσωση της καταρρέουσας τουρκικής οικονομίας. Ο Ντερβίς επέστρεψε στην πατρίδα του με τους δικούς του όρους, δηλαδή πλήρη ανεξαρτησία κινήσεων και καμία παρέμβαση στο έργο του, όρους τους οποίους δέχθηκε αμέσως τότε η κυβέρνηση Ετσεβίτ. Λίγο μετά ο Κεμάλ Ντερβίς πέτυχε την συμφωνία δανειοδότησης – σωσίβιο για την σωτηρία της τουρκικής οικονομίας, ύψους 16 δισ. δολαρίων από το ΔΝΤ προς την Τουρκία χωρίς φυσικά να υποτάξει τον λαό του στον όλεθρο, και μάλιστα χωρίς να λάβει ιδιαίτερα μέτρα εξυγίανσης της οικονομίας.